Pera Palas`ın asansörleri
Türkiye`nin ilk asansörünün Pera Palas Oteli`nde olduğunu biliyor muydunuz? Söylenen o ki asansör, Orient Ekspres yolcuları için yapılmış.
Pera Palas`ta birkaç toplantıya katılmış olmama rağmen, bu güzel asansörü ne yazık ki gördüğümü hatırlamıyorum. Berlin`deki Türk mimarlarının sergisine sponsor olan dünyanın en eski asansör firmalarından Schindler Türkeli Genel Müdürü Mete Zadil anlattı. Pera Palas`taki asansör Schindler markaymış. O nedenle otel restorasyona girdiği zaman Mete Zadil, oteli satın alan grupla (İhsan Kalkavan) görüşmüş ve tarihi önemi olan bu asansörünün tamiratını ve günümüze uyarlamasını yapabileceklerini söylemiş. Ancak bir cevap alamamışlar. Şimdi merak ediyorum. Otel bu asansörün tamiratını yapıp korumayı mı yoksa tümden yenilemeyi mi tercih etti diye. Bunun cevabını alır almaz size de yazacağım. Ama bugün size Schindler asansörlerinin Türkiye geçmişinden söz etmek istiyorum biraz. Türkiye`ye ilk asansör şirketi, Vehbi Koç`un kayınbiraderi Emin Aktar`la gelmiş. 1947 yılında Schindler`in Türkiye temsilciliğini alan Aktar, bir zaman sonra önce yüzde 50`sini Schindler`e satmış. 1990`lardan sonra ise yüzde 100`ünü ana şirkete satarak bu işten çıkmış. Dünyada ikisi en büyük (Otis ve Schindler) olmak üzere beş sayılı (Mitsubishi, Kone ve Thyssen) asansör şirketi bulunuyor. Saraydaki asansör Dolmabahçe Sarayı`ndaki asansör de Schindler marka. Atatürk`ün hastalanması üzerine 1936 yılında asansör isteniyor saraya ve ölümünden sonra da kapatılıyor. Mede Zadil, bu asansörü birkaç yıl önce restore ettiklerini, montajını yapan arkadaşların parçaları evlerine götürüp günlerce üzerinde çalıştıklarını anlattı. Normalde asansörlerin makine daireleri yukarıdaymış ama Dolmabahçe Sarayı`ndaki asansörün makine dairesi bodrum katta bulunuyormuş. Schindler şirketi bu tarihi asansörün bakımını da üstlenmiş, periyodik olarak asansör bakımdan geçiyor ve de sadece devlet başkanları tarafından kullanılıyormuş. 13 milyar dolar cirosu bulunan İsviçreli Schindler; Mete Zadil`e, Türkiye`nin yanı sıra Pakistan dahil 18 ülkenin daha sorumluluğunu emanet etmiş. Öğreniyorum ki Türkiye özellikle mühendislikte çok iyi. Berlin ve İspanya`nın yanı sıra Schindler`in teknik destek veren birimi bir de Türkiye`de bulunuyor. İstanbul`da retinayı tanıyarak hareket eden Sun Plaza`daki teknoloji harikası asansör de Schindler tarafından yapılmış.
Yasal Uyarı: Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Turkuvaz Medya Grubuna aittir. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan köşe yazısı/haberin bir bölümü, alıntılanan habere aktif link verilerek kullanılabilir.
ŞELALE KADAK
